Η συνταγή επιστροφής του Παναθηναϊκού στη θέση του Ευρωπαίου Πρέσβη υπάρχει μέσα στο έπος της 2ας Ιουνίου 1971. Γράφει ο Λ. Γκαραγκάνης.

Το ντοκιμαντέρ της ΠΑΕ Παναθηναϊκός, το οποίο θα προβληθεί στις 2/6 στις 20:00 από την ΕΡΤ 3 (και στη συνέχεια θα φιλοξενηθεί στην πλατφόρμα ERTFLIX) αποτυπώνει μέσα σε 62 λεπτά, με τρόπο ανάγλυφο, τι ακριβώς πέτυχε ο Παναθηναϊκός πριν 50 χρόνια. Ένα ασύλληπτο επίτευγμα, που όμοιό του δεν έχει υπάρξει σε συλλογικό επίπεδο. Με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το ελληνικό ποδόσφαιρο και με την ψαλίδα να ανοίγει συνεχώς με τα εύρωστα κλαμπ της Ευρώπης, μόνο ως ουτοπία μπορεί να χαρακτηριστεί να αγωνιστεί ξανά ελληνική ομάδα σε τελικό Champions League.

Σε μία απίστευτα δύσκολη συγκυρία, πολιτικά, για τη χώρα. Δίχως να υπάρχουν όλα τα απαραίτητα εφόδια για μία σωστή προετοιμασία, αντάξια των απαιτήσεων που αυξάνονταν. Με πρωταγωνιστές ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές. Κόντρα σε σπουδαίες δυνάμεις της εποχής, όπως η Σλόβαν Μπρατισλάβας, η Έβερτον, ο Ερυθρός Αστέρας. Να μιλάει όλη η Ευρώπη για μία ελληνική ομάδα. Να αποθεώνεται, πριν αρχίσει αυτή η σπουδαία διαδρομή, ο προπονητής του Τριφυλλιού από τους φιλάθλους της Ρεάλ Μαδρίτης. Η ευτυχής συγκυρία να οδηγήσει τον Παναθηναϊκό έως τον τελικό, ο άνθρωπος που δεν φοβόταν τίποτα και κανέναν στις τέσσερις γραμμές του γηπέδου. Ο μύθος Φέρεντς Πούσκας, ο οποίος δημιούργησε αυτήν την παρέα, καταφέρνοντας ταυτόχρονα να κερδίσει τον σεβασμό των ποδοσφαιριστών του έχοντας εξασφαλίσει την οικειότητα μαζί τους.

Η αφήγηση όσων έγιναν από τους Οικονομόπουλο, Τομαρά, Καψή, Καμάρα, Δεληγιάννη, Ελευθεράκη, Αντωνιάδη, Δομάζο, Φυλακούρη, Κωνσταντίνου μιλάει στην καρδιά κάθε Παναθηναϊκού, αλλά και όποιου έζησε εκείνη την εποχή ή αγαπά το ελληνικό ποδόσφαιρο. Η παραδοχή των φιλάθλων του Ολυμπιακού και των διοικητικών του παραγόντων για το τι συνέβη αποτελεί μία μικρή μόνο ένδειξη για το βεληνεκές του επιτεύγματος. Το σίγουρο είναι πώς όσα χρόνια και να περάσουν, το «Γουέμπλεϊ» θα παραμένει επίκαιρο για το τι μπορεί να πετύχει μία ελληνική ομάδα αν στηριχτεί πραγματικά στο γηγενές στοιχείο και βρει τον κατάλληλο ηγέτη να την απελευθερώσει. Η προσφορά του Πούσκας σε ό,τι συνέβη κρίνεται ανυπολόγιστης σημασίας και ίσως με άλλον στο τιμόνι, το έπος του 1971 να μην είχε γίνει ποτέ.

Το «Γουέμπλεϊ» να δημιουργήσει ένα νέο «Γουέμπλεϊ»

Όπως ορθώς τονίζεται στο εξαιρετικό ντοκιμαντέρ της ΠΑΕ Παναθηναϊκός από τους πρωταγωνιστές και τους σχολιαστές της εποποιίας, ίσως η διαχείριση του τελικού με τον Άγιαξ του θρυλικού Γιόχαν Κρόιφ θα έπρεπε να είναι διαφορετική. Πρωτόπειροι στην αντιμετώπιση μίας τέτοιας κατάστασης και δίχως να θέλουν να χαλάσουν χατίρι σε κανέναν φίλαθλο που τους πλησίαζε, ακόμα και για εισιτήρια του ματς, πιθανότατα το μυαλό των ποδοσφαιριστών να έφυγε για λίγο από την πραγματική αποστολή και να θεωρήθηκε ότι ο στόχος επετεύχθη. Η εικόνα του τελικού στο «Γουέμπλεϊ», πάντως, δεν ήταν «πολλά με λίγα». Διαβάζοντας κάποιος δημοσιεύματα εποχής, μπορεί να διαπιστώσει ότι γίνεται λόγος για μία ομάδα που ναι μεν αιφνιδιάστηκε νωρίς αλλά αντέδρασε και κοίταξε στα μάτια τούς ασυναγώνιστους Ολλανδούς.

Ίσως τη σημαντικότερη ατάκα την είπε ο Κωνσταντίνος Καμάρας, συγγραφέας και γιος του Αριστείδη Καμάρα, προσπαθώντας να περιγράψει τι πρέπει να γίνει στο μέλλον ώστε να μπορέσει ο Ευρωπαίος Πρέσβης Παναθηναϊκός να φτάσει ξανά σε όμοιο -διότι ίδιο δεν γίνεται- επίτευγμα. Η λέξη – κλειδί είναι «όραμα». Με το Τριφύλλι μαραμένο σε όλα τα επίπεδα, η περιφορά του «Γουέμπλεϊ» έχει αξία μόνο για ιστορικούς λόγους. Για την υπενθύμιση ποια ομάδα έφτασε ένα βήμα από την κορυφή της Ευρώπης και ποια είναι η μόνη ικανή να το πράξει ξανά όποτε ο Θεός δώσει… Το μεγάλο στοίχημα είναι να δώσει το «Γουέμπλεϊ» την ώθηση, το όραμα σε ανθρώπους που αγαπούν τον σύλλογο να βρουν τη συνταγή επιστροφής των Πράσινων στη θέση που τους αρμόζει και ιστορικά τους ανήκει. Αν αυτό δεν πραγματοποιηθεί, τα 50 χρόνια από τη 2α Ιουνίου του 1971 θα γίνουν 60, 80, 100. Ποτέ δεν θα ξεθωριάσουν οι μνήμες, ωστόσο το μεγάλο ερώτημα που προκύπτει είναι: Πού θα βρίσκεται τότε ο Σύλλογος Μεγάλος;